Prelekcja dr. Andrzeja Białego

17 września 2024 r. w Muzeum Historycznym w Przasnyszu miało miejsce wyjątkowe wydarzenie – prelekcja dr. Andrzeja Białego, która została zorganizowana w ramach obchodów 85. rocznicy sowieckiej agresji na Polskę, do której doszło 17 września 1939 roku. Prelekcja ta była częścią szerszych działań mających na celu upamiętnienie tragicznych wydarzeń z początków II wojny światowej oraz przypomnienie o losie polskiej ludności pod okupacją radziecką.

Dr Andrzej Biały, uznany historyk specjalizujący się w historii Kresów Wschodnich, w swojej prezentacji przedstawił nie tylko tło polityczne napaści Związku Radzieckiego, ale także skupił się na strategicznych celach, jakie przyświecały sowieckiemu dowództwu. Prelegent omówił znaczenie paktu Ribbentrop-Mołotow, który umożliwił sowiecki atak na Polskę, i zwrócił uwagę na jego tragiczne konsekwencje dla państwa polskiego, które, walcząc z hitlerowską III Rzeszą, zostało zaskoczone inwazją ze wschodu.

Szczególną uwagę dr Biały poświęcił represjom, jakie spadły na polską ludność na terenach zajętych przez Sowietów. Opisał masowe deportacje na Syberię, konfiskaty majątków oraz brutalne prześladowania zarówno polskiej inteligencji, jak i ludności wiejskiej. Zwrócił również uwagę na dramatyczne losy żołnierzy polskich, którzy zostali wzięci do niewoli, oraz na losy jeńców, którzy zginęli w sowieckich obozach, takich jak Katyń.

W dalszej części prelekcji historyk przedstawił, jak sowiecka inwazja przyczyniła się do osłabienia polskiego wysiłku wojennego, uniemożliwiając skuteczną obronę przed wojskami niemieckimi i przyspieszając kapitulację polskich sił zbrojnych. Podkreślił, że inwazja ta złamała morale polskiej armii, która zmagała się już z przewagą liczebną i technologiczną niemieckich wojsk.

Spotkanie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem wśród mieszkańców Przasnysza, co świadczyło o głębokim zaangażowaniu lokalnej społeczności w pielęgnowanie pamięci o wydarzeniach sprzed lat. Sala muzeum była wypełniona po brzegi, a uczestnicy z wielkim skupieniem wysłuchali wykładu, który pozwolił im lepiej zrozumieć skomplikowane realia polityczne i militarne tamtego okresu.

Na zakończenie prelekcji odbyła się ożywiona dyskusja, w której wzięli udział zarówno lokalni historycy, jak i zainteresowani mieszkańcy. Głównym tematem rozmowy była kwestia możliwości skutecznej obrony Kresów Wschodnich oraz pytanie, czy Polska, nawet w przypadku braku sowieckiej agresji, miała szansę na dłuższy opór wobec niemieckiej machiny wojennej. Wiele osób podkreślało, jak ważne jest kultywowanie pamięci o tamtych wydarzeniach i edukacja młodszych pokoleń na temat tragedii, jakie spotkały Polaków w wyniku działań dwóch totalitarnych reżimów.