Muzeum Historyczne w Przasnyszu

Obiekt miesiąca maja

W maju, dokładnie 4 maja, obchodziliśmy Dzień Strażaka. Jego termin związany jest z dniem wspomnienia w Kościele katolickim św. Floriana - patrona strażaków. Z tej okazji chcemy Państwu zaprezentować obraz przedstawiający postać św. Floriana, który znajduje się w naszych zbiorach.

Obraz w kształcie pięcioboku, malowany na blasze, przedstawia św. Floriana gaszącego pożar. Centralną postacią przedstawienia jest św. Florian. Postać usytuowana na osi obrazu wypełnia prawie całą jego wysokość. Święty ukazuje się na obłoku w towarzystwie anioła. Z lewego górnego rogu pada smuga światła. Twarz postaci młodzieńcza o regularnych rysach. Ubrany jest w strój rzymskiego legionisty, składający się z hełmu, tuniki i czerwonego płaszcza spiętego ozdobną klamrą na lewym ramieniu i swobodnie opadającego na ramiona. Lewą ręką święty podtrzymuje proporzec, prawą wskazuje na płonący budynek. Obok świętego po lewej stronie widnieje kamień młyński, symbol jego męczeństwa. Po prawej stronie postać anioła w pozycji leżącej. Anioł w jasnoróżowej szacie trzyma w rękach naczynie, z którego wylewa dużym strumieniem wodę na płonący budynek znajdujący się w lewym dolnym rogu obrazu. Tuż za płonącym budynkiem widnieje fragment kościoła z wieżą. Całość przedstawienia utrzymana w tonacji złamanej jedynie soczystą czerwienią płaszcza. Krawędzie obrazu okala kuta rama z metalowego płaskownika.

Prezentowany obraz został namalowany w 1937 r. i pierwotnie znajdował się w postumencie, na którym stała figura św. Rocha, u zbiegu obecnych ulic Świerczewo, Zawodzie, św. Stanisława Kostki i Juliusza Słowackiego.

Św. Florian żył w drugiej połowie III wieku. Według tradycji, był dowódcą wojsk rzymskich w Norikum. Poniósł śmierć męczeńską w Lorch (obecnie Austria) w 304 roku przez utopienie w rzece Anesco (Enns). Jeden z czternaściorga wspomożycieli.

Symbolika obrazu

Chorągiew jest atrybutem żołnierza. Krzyż to symbol wiary chrześcijańskiej odważnie wyznawanej przez świętego. Według tradycji, św. Florianowi przywiązano do szyi kamień młyński i wrzucono do rzeki. Niektóre życiorysy wymieniają różne nazwy rzek. Najczęściej jednak wymienia się Anesco, Anizę, a nawet Dunaj. Legenda głosi, że święty przyśnił się św. Walerii i powiedział jej, że jego ciało leży na brzegu rzeki, pilnowane przez orła. Waleria nazajutrz odnalazła ciało świętego i je pochowała. Święty Florian został patronem strażaków oraz pogorzelców dopiero w XVI wieku. Niedługo po sprowadzeniu relikwii świętego do Krakowa wybuchł ogromny pożar na Kleparzu (1528). Płomienie szczęśliwie ominęły kościół, w którym przechowywano relikwie świętego Floriana. Mieszkańcy Kleparza i Krakowa przypisali ten cud wstawiennictwu świętego. Jak głoszą legendy, niektórzy mieszkańcy widzieli postać Floriana, jak unosząc się nad kościołem, zalewał języki ognia mające zająć świątynię. Do tego wydarzenia nawiązuje kolejny atrybut – naczynie z wodą. Od tego czasu święty uważany jest za patrona strażaków i hutników oraz wzywany podczas pożarów.

Numer inwentarzowy: MHP/H/130

Czas powstania: 1937 r.

Materiał i technika: blacha ocynkowana, farby olejne, żelazo, technika malarska, kucie

Kształt i wymiary: pięciobok, 68,5 x 63 cm

• data: 2025-05-29